Giấc ngủ của bé đóng vai trò rất quan trọng trong quá trình phát triển toàn bộ hệ thần kinh và cảm xúc ở em bé sơ sinh. Ngoài ra việc em bé thường có những giấc ngủ ngắn, khoảng vài tiếng nhưng không sâu. Tuy nhiên, việc bé ngủ thời gian ngắn vào ban đêm sẽ ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe của người mẹ. Bởi vì người mẹ phải dậy trông con, cho con bú và đợi đến khi con ngủ lại. Điều đó thật sự sẽ khiến các bà mẹ cực kỳ mệt mỏi. Chính vì vậy việc rèn trẻ sơ sinh có thói quen tự ngủ trong khoảng thời gian nhất định là thực sự cần thiết. Trong bài viết dưới đây, gtvietnam.com sẽ hướng dẫn cách tạo thói quen vào giấc ngủ cho bé chi tiết nhất!
Thời gian hợp lý để rèn luyện cho bé thói quen tự ngủ
Giai đoạn 3 – 4 tháng đầu đời chính là thời điểm thuận lợi để giúp trẻ hình thành nếp ngủ ngoan. Khi trẻ có thể tự ngủ mà không cần sự giúp đỡ thì cũng sẽ làm giảm sự khó khăn khi dỗ trẻ ngủ lại hoặc đánh thức trẻ dậy
Hầu hết trẻ từ lúc mới sinh đến khi lên hai thì đều ngủ nhiều hơn thức. Trẻ ngủ từ 16 đến 18 giờ mỗi ngày. Nhưng thường ngắt quãng bởi những lần thức dậy để bú. Nguyên nhân chủ yếu là do dạ dày của trẻ còn nhỏ nên không chứa được nhiều thức ăn. Sau mỗi 2-3 giờ trẻ cần được bú no và chìm lại vào giấc ngủ.
Đối với trẻ đủ tháng, khỏe mạnh nhưng ngủ nhiều hơn 3 giờ một giấc cũng không phải là điều cần lo lắng đánh thức trẻ dậy. Ngược lại, nếu trẻ thức giấc thường xuyên thì cũng chỉ là giai đoạn tạm thời. Vì từ 3 tháng tuổi dạ dày trẻ đã lớn hơn và chứa được nhiều thức ăn hơn. Đồng nghĩa với việc giấc ngủ của trẻ cũng sẽ dài hơn.
Thói quen ngủ độc lập của bé là gì?
Trẻ được đánh giá là tự ngủ độc lập khi có những yếu tố sau:
- Trẻ có thể ngủ liền mạch từ 6-8 tiếng suốt đêm
- Có thể tự ngủ tiếp sau khi thức dậy lúc nửa đêm mà không cần sự hỗ trợ của cha mẹ
- Khi trẻ đạt mốc 6 tháng tuổi thì có tới 60% trẻ có thể tự ngủ độc lập
- Các nghiên cứu chỉ ra rằng cha mẹ có thể thực hiện một số điều để giúp trẻ có thói quen ngủ độc lập khi trẻ đã thực sự sẵn sàng.
Nguyên nhân bé hay quấy khóc trước khi vào giấc ngủ
Trẻ em rất nhạy cảm và thường có những giai đoạn rất hay quấy khóc khi đi ngủ. Việc hiểu được các nguyên nhân thường gặp cho việc này sẽ giúp cha mẹ có các phương pháp giúp trẻ vượt qua và có một giấc ngủ ngon hơn. Các nguyên nhân thường gặp gồm có:
- Độc lập: Một biểu hiện của sự độc lập đang dần hình thành trong trẻ là khi trẻ khóc và không muốn đi ngủ. Phụ huynh cần dỗ trẻ bằng cách cho trẻ quyền lựa chọn như ôm gấu bông, búp bê đi ngủ. Tùy vào sở thích của trẻ mà cho trẻ cơ hội chứng tỏ “tầm quan trọng” của mình
- Sợ hãi: Một số trẻ có nỗi sợ với bóng tối nên đêm tới thường hay quấy khóc, khóc giữa đêm khi tỉnh giấc. Lúc này việc ôm và vỗ về sẽ tạo cảm giác an toàn cho trẻ. Dần dần khiến cho trẻ cảm nhận được sự ấm áp và an toàn và nỗi sợ bóng tối biến mất.
- Mệt mỏi: Việc ngủ quá nhiều hoặc không đủ vào ban ngày sẽ khiến trẻ mệt mỏi, hiếu động quá mức vào ban đêm. Cơ thể bé cần vận động nhiều hơn vào ban ngày để có một giấc ngủ ngon hơn vào buổi tối
- Trẻ có vấn đề về sức khỏe: Những vấn đề thường gặp là mọc răng, đói hoặc khát, trẻ sắp ốm hoặc bị dị ứng/ côn trùng đốt. Tất cả những nguyên nhân này cần sự kiểm tra và giúp đỡ của phụ huynh để giúp trẻ giải quyết các vấn đề sức khỏe nhằm có một giấc ngủ ngon hơn.
Hướng dẫn cho bố mẹ cách tạo thói quen cho trẻ tự ngủ ngon
Có 3 phương pháp mẹ có thể áp dụng với trẻ 3-4 tháng tuổi để tạo môi trường rèn luyện thói quen ngủ độc lập của trẻ:
- Làm rõ sự khác biệt giữa ngày và đêm
- Đặt trẻ xuống giường khi trẻ buồn ngủ nhưng vẫn còn thức
- Bắt đầu chu trình ăn, chơi, ngủ.
Làm rõ sự khác biệt giữa ngày và đêm
Trẻ sơ sinh chưa thể phân định rõ ràng sự khác nhau giữa ngày và đêm khiến trẻ hay thức giấc ban đêm. Có thể ngủ suốt vào ban ngày. Mẹ có thể giúp trẻ tự điều chỉnh giấc ngủ vào ban đêm sẽ nhiều hơn vào ban ngày bằng những cách sau:
- Giữ căn phòng mà trẻ ngủ thật ít ánh sáng vào ban đêm. Không cần thiết là hoàn toàn tối. Chỉ bật ánh sáng dịu nhẹ nếu trẻ cần được chăm sóc
- Đáp ứng nhu cầu của trẻ nhanh chóng khi trẻ khóc như vỗ về hoặc cho bú khi có thể
- Ban ngày, mẹ cần chơi đùa và trò chuyện với trẻ sau khi ăn. Buổi đêm chỉ vỗ về nhẹ nhàng và dành việc chơi đùa cho ban ngày.
Đặt trẻ xuống giường khi buồn ngủ nhưng vẫn thức
Trong 3-4 tháng đầu đời cần áp dụng phương pháp này để giúp trẻ hình thành thói quen không chờ mẹ vỗ về vào ban đêm. Các thói quen khi ngủ cũng làm tăng cảm giác buồn ngủ và giúp trẻ ngủ lại dễ dàng khi bất chợt tỉnh giấc nửa đêm. Vì vậy mẹ cần lựa chọn những phương pháp phù hợp và dễ thực hiện với bản thân. Ví dụ như vỗ về, hát ru để tập cho trẻ thói quen khi ngủ.
Việc để trẻ ngủ trên tay khi đung đưa sẽ khiến trẻ hình thành thói quen chỉ chịu ngủ khi được bế và đung đưa. Cha mẹ cần cân nhắc việc tạo cho trẻ thói quen này. Vì trẻ cũng sẽ khó ngủ lại được nếu không được bồng ru khi thức dậy vào ban đêm.
Bắt đầu chu trình ăn, chơi, ngủ
Khi mọi việc tiến triển thuận lợi, hãy thực hiện mọi việc theo trình tự giống nhau mỗi ngày. Cho ăn-chơi-cho ngủ. Một chu trình nhất quán như vậy sẽ giúp trẻ lập trình được giấc ngủ của mình. Ngoài ra, một số thói quen sai lầm cũng khiến trẻ khó ngủ vào ban đêm
Không hiểu rõ tầm quan trọng của giấc ngủ ngày. Một số cha mẹ ngăn con ngủ vào ban ngày vì mong muốn trẻ ngủ nhiều hơn vào ban đêm. Nhưng điều này thực tế là không hiệu quả vì sẽ khiến trẻ mệt và khó đi vào giấc ngủ hơn
Ăn đêm: Từ 6 tháng trở đi, hầu hết trẻ đều không cần bữa ăn đêm để bổ sung dinh dưỡng. Tuy nhiên vẫn có trẻ cần bữa ăn này. Nếu cha mẹ cảm thấy thoải mái với việc cho con ăn đêm ngoài 6 tháng thì vẫn có thể duy trì bú đêm cho trẻ để duy trì nguồn sữa mẹ.
Những cách dỗ bé ngủ ngon hơn
Tạo môi trường ngủ yên tĩnh giúp dỗ bé ngủ ngon
Môi trường thanh bình giúp con của bạn thấy thoải mái. Và kết quả bé rơi vào giấc ngủ nhanh hơn so với một môi trường ồn ào. Một bộ đồ chơi phát ra âm thanh lúc ngủ cũng giúp bé cảm thấy an toàn hơn. Đừng quên thú nhồi bông yêu thích của con bạn hoặc một chiếc gối ôm.
Duy trì thói quen
Trong nhiều gia đình, thói quen ngủ ở bé gắn với một số hoạt động. Cụ thể gồm đánh răng, đi vệ sinh và đọc một câu chuyện trước khi đi ngủ. Vài người mẹ khác chọn bài hát ru, âm nhạc giúp bé ngủ ngon và ôm ấp con. Khi bé biết có những thứ được mong đợi mỗi tối, bé sẽ dễ chịu hơn với lịch trình này và không có ý định chống lại nó.
Cho bé đưa ý kiến về quá trình đi ngủ
Không ít phụ huynh cho phép bé nhà mình quyết định sẽ mặc đồ ngủ nào và chọn những câu chuyện nào để mẹ đọc. Bằng cách này, bé được tham gia vào quá trình đi ngủ. Và hiểu rằng, sau đó bé phải ngoan ngoãn lên giường và nhắm mắt lại.
Chọn một câu chuyện yêu thích
Đọc không chỉ mang lại lợi ích cho bé phát triển mà còn là cách tuyệt vời dụ bé vào giấc ngủ sau một ngày bận rộn. Để câu chuyện thú vị, hãy khuấy động trí tưởng tượng của chính bạn. Từ đó ạo nên những câu chuyện cổ tích riêng cho bé.
Thiết lập ranh giới
Đưa việc cho bé đi ngủ vào thói quen sinh hoạt và tuân theo một số quy tắc. Ví dụ, trong khi kể chuyện, có thể nói cho bé biết bao nhiêu cuốn sách mẹ sẽ đọc. Trong khi đọc, cần nhắc bé bao nhiêu phút nữa thì xong. Lưu ý phải tắt đèn để bé không shock khi thấy mẹ rời khỏi phòng.
Âm nhạc kết thúc
Một bài hát đáng nhớ là cách kết thúc việc ru con ngủ hiệu quả vì âm điệu của nó còn vang mãi. Một số người mẹ có bài hát ru đặc biệt, tung vào những phút bé đã líu ríu hai mắt. Với một số người mẹ khác, đơn giản là bật một đĩa CD êm dịu lên và xoa lưng cho con.
Bật mí vài bí mật
Giấc ngủ ngắn phải đủ xa so với giờ đi ngủ buổi tối để bé nhà bạn ngủ thiếp đi một cách nhanh chóng. Nếu bé có giấc ngủ ngắn vào buổi chiều, hạn chế để nó không quá 2 tiếng đồng hồ.
Đi trước một bước
Khi quá mệt mỏi, bé hầu như rất khó để đi ngủ theo thời gian quy định. Vì thế, hãy đi trước một bước, bắt đầu ru bé ngủ trước khi bé quá mệt. Khi bé tỉnh giấc lúc nửa đêm, bạn có thể bế bé trên tay nhưng nhớ là hãy ngồi xuống. Đừng đi bế con rồi đi bộ lòng vòng quanh nhà để tránh kiệt sức. Bé sẽ nhanh chóng bình tĩnh và ngủ lại nhanh.
Ăn nhẹ trước giờ đi ngủ 1-2 tiếng
Có ít bằng chứng cho thấy, uống sữa ấm sát giờ đi ngủ giúp bé chìm vào giấc ngủ dễ dàng. Thực tế, không có loại thức ăn nào trợ giấc ngủ cả.